سیستم نظامی ایران منحصر بفرد است، در آن ارتشی که از دوران شاهنشاهی

باقی مانده و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران که بعد از انقلاب سال 1979

تاسیس شده، وجود دارد

این در حالیست که هم ارتش و هم سپاه دارای نیروهای سه گانه خود یعنی

زمینی، دریایی و هوایی هستند. سپاه نقش ارتش دوم ایران را و همزمان نیروهای

نظامی داخلی حکومت اسلامی را ایفا می کند

"بسیج عملا بخشی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است که تعداد

نفرات بالقوه آن به چندین میلیون نفر بالغ می شود. در دوران صلح در ترکیب

آن 600 گردان مرد و 20 گردان زن حضور دارند. به غیر از این در سپاه

پاسداران انقلاب اسلامی ایران ساختارهایی که موظف به انجام عملیات

جاسوسی-خرابکاری استراتژی هستند مانند نیروی ویژه "قدس" وجود دارد. هم ارتش

و هم سپاه از رهبر انقلاب اسلامی ایران دستور می گیرند. در حال حاضر "ایت

الله سید علی خامنه ای" رهبر انقلاب ایران است و رییس جمهور این کشور فقط

یکی از 11 نفر عضو شورای عالی امنیت ملی ایران است که در آن رجال سیاسی

دیگر کشور نیز حضور دارند

ستاد کل، اداره مرکزی هدایت نیروهای مسلح ایران محسوب می شود. اداره کل

سیاسی-عقیدتی و همچنین ادارات دیگر هدایتی نیروهای مسلح وجود دارد. همچنین

ارگانی عقیدتی وجود دارد که بدون احکام آن هیچیک از تصمیمات فرماندهان

قانونی نیست

در حال حاضر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از نظر تجهیزات جنگی یکی از

التقاطی ترین در جهان محسوب می شود. آنها از تسلیحات آمریکایی- انگلیسی

باقی مانده در دوران شاه، تسلیحات چینی و کره ای که در دوران جنگ هشت ساله

با عراق و بعد از آن خریداری شده و همچنین تسلیحات شوروی - روسی که از

سوریه، لیبی و کره شمالی و دریافت شده و یا به طور مستقیم از شوروی سابق و

روسیه خریداری گشته مسلح هستند. بخش اعظم تسلیحات و تجهیزات نیروهای مسلح

ایران قدیمی شده اند و ضمنا آندسته از تسلیحات و تجهیزاتی که به نمونه های

غربی باز می گردد، با کمبود لوازم یدکی مواجه هستند

نیروهای زمینی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در حدود 700

هزار نفر است که تقریبا نیمی از آنها به ارتش تعلق دارند. نیروهای زمینی

ارتش شامل 12 هنگ: 5 هنگ پیاده؛ 2 هنگ مکانیزه؛ 3 هنگ زرهی؛ 1 هنگ هوابرد و

1 هنگ نیروی مخصوص و همچنین 2 تیپ موشکی و ترابری هستند. به اینها باید در

حدود 20 هنگ و بیش از 20 تیپ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران افزوده

شوند. تعداد نفرات در هنگ های سپاه در حدود 1,5-2 برابر کمتر از هنگ های

ارتش است این در حالیست که هرکدام از یگان ها و یا واحدها در شرایط جنگی از

محل فراخوان به خدمت نیروهای احتیاط تشکیل خواهند شد

بخش اعظم واحدهای ارتش در مناطق غربی ایران مستقر شده اند. اما واحد های

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در خاک ایران به طور یکنواخت قرار گرفته

اند

تسلیحات آنها (البته به طور تقریبی) شامل 1,7 هزار دستگاه تانک؛ در حدود

700 زره پوش؛ در حدود 600 خودروی زرهی مختلف؛ 2,4 هزار اراده توپ از جمله

بیش از 300 قبضه توپ سیار، تا 5 هزار قبضه خمپاره اندازه ، بیش از 2 هزار

توپ پدافند و بیش از 200 فروند بالگرد است

در میان تانک هایی که قدرت جنگی بیشتری دارند می توان به 480 دستگاه تانک

"ت-72" اشاره کرد که در سال های 90 قرن گذشته از روسیه خریداری شده اند و

همچنین 200 تانک "چیفتن" انگلیسی اشاره کرد که در جنگ ایران-عراق از آنها

استفاده شده است. همچنین به برخی از تسلیحات تقریبا امروزی می توان اشاره

کرد که شامل 413 خودروی نفربر "ب ام پ-2" روسی؛ 180 قبضه توپ سیار آمریکایی

"ام-109"، 15 توب یدک کش 155 م م " Туре-88" چینی، 100 دستگاه آتشبار

موشکی "گراد"(مانند کاتیوشا) ، 700 دستگاه " Туре-63" 107 م م چینی،

بیش از 100 دستگاه پدافند زنیت "شیلکا" سیار

بالگردهای تهاجمی "کبرا" آمریکایی نیز ساختار اصلی هوابرد را تشکیل می

دهند که بر اساس گزارش های مختلف از 25 تا 50 فروند آن در ایران وجود دارد.

همچنین 25 فروند بالگردهای چند منظوره "می-8" و "می-17" و تا 20 فروند

بالگرد نظامی-ترابری " СН-47С" آمریکا موسوم به "چینوک

نیروی هوایی ارتش از سه فرماندهی عملیاتی "شمال"، "مرکز" و

"جنوب" و چهار ناحیه پدافند هوایی تشکیل شده است. قویترین نیرو در ترکیب

آنها را 25-30 فروند بمب افکن های جبهه ای "سوخوی-24" و 30-35 جنگنده

"میگ-29" تشکیل می دهد. بخشی از آنها بعد از آغاز جنگ "طوفان صحرا" در سال

1991 علیه عراق به دست ایران افتاده و بخش دیگر آن از روسیه خریداری شده

است. از 25 تا 65 جنگنده "اف-14" آمریکایی که در زمان شاه توسط ایران

خریداری شده بود نیز وظیفه کشیک نظامی را بر عهده دارند

جالب است که بعد از آنکه آمریکا این جنگنده های عرشه ای را از نیروی هوایی

خود خارج ساخت، ایران تنها کشوری است که از اینگونه هواپیماها استفاده می

کند

به غیر از این ایران از 120 تا 200 فروند جنگنده های قدیمی "اف-4" و

"اف-5" آمریکایی و جنگنده های چینی "جی-7" که نمونه ساده تر "میگ-21" روسی

هستند، برخوردار است. همچنین در حدود 90 فروند "سوخوی20/22"، "سوخوی-25" و

"میگ-23" شوروی سابق و "میراژ- F1" فرانسوی که در سال 1991 از عراق به

ایران منتقل شده اند. از این کلکسیون جالب در حدود 100 فروند توان نظامی

خود را حفظ کرده اند و به غیر "سوخوی-25" که تعداد آن از 13 فروند  تجاوز

نمی کند، بقیه آنها پاسخگوی نیازهای معاصر نیستند

نیروی هوایی ایران همچنین در حدود 100 فروند هواپیمای ترابری از جمله در

حدود 10 فروند "ایل-76" و 5 بویینگ- 747 در اختیار دارد

نیروی پدافند ضد هوایی ارتش_ از 30 سیستم موشکی انگلیسی "راپیرا" ، 15

"تایگر کت"، 45 "اس-75" و 10 سیستم "اس-200" شوروی، 150 "هاک" مدرنیزه شده

آمریکا و همچنین 29 "تور" روسی تشکیل شده است

سیستم های پدافند موشکی "اس-200" هنوز هم در جهان از نظر برد و ارتفاع

انهدام اهداف در جهان بی نظیرند اما قدیمی شده و از نظر اهدافی که در سطوح

پایین و با مانور بالا پرواز می کنند، محدودیت هایی دارد. سیستم های مدرن

"تور" نیز برد موثر کمی در حدود 12 کیلومتر داشته و ایران تعداد بسیار

اندکی از آنها را در اختیار دارد. "اس-75" بسیار قدیمی شده و کلا پاسخگوی

نیازهای کنونی نیست و سیستم های زنیت موشکی آمریکایی و انگلیسی نیز قدیمی

شده اند و قطعات یدکی آنها پیدا نمی شود

اگر ایران سیستم های پدافند موشکی "اس-300" روسی را دریافت می کرد، اوضاع

به کلی عوض می شد اما فعلا این معامله اجرا نشده و دورنمای آن بسیار مبهم

است

براساس ارزیابی کارشناسان غربی، ناوها و ناوچه های نیروی دریایی ایران

توان نظامی جدی به نظر نمی رسند اما قایق های تندرو بیشمار می توانند برای

دشمنان دردسرهای زیادی ایجاد کنند. ایران تولید انبوه شناورهای تندرو کوچک

و همچنین قایق های ضد کشتی "نصر-1" را با موفقیت ادامه می دهد. این کشتی

های کپی مدل چینی "اس-704" برای ناوهای موشک بر کوچک است. به خاطر سرعت و

اندازه کوچک این کشتی ها تقریبا آسیب ناپذیرند و در عین حال به موشک های

بالدار ضد کشتی و یا سیستم های آتشباری موشکی مجهز شده اند

ایران به طور جدی تلاش می کند که فناوری خود را به شکل تجهیزات نظامی-

دریایی مبدل کند. در این رابطه مقامات ایرانی دائما اعلامیه های پر سر و

صدایی منتشر می کنند. عملا کلیه این اعلامیه های "بلوف " است و شناورهای ضد

کشتی ایران در حقیقت نوعی کپی از مدل های موجود خارجی است. بعنوان مثال

جنگنده "صاعقه" بر اساس "اف-5" آمریکا تولید شده که در سال های 60 در

ایالات متحده ساخته شده بود

ناوچه "جمران" که در فوریه سال جاری توسط ایران به آب انداخته شد، ناو

موشک بر نامیده شد. اما در حقیقت ظرفیت آن 1420 تن بوده و به توپ 75 م م

تولید ایتالیا و دو سیستم دو قلوی موشکی "اس-802" چینی مجهز شده است. این

کشتی بر اساس ناوچه "الوند" یاد شده ساخته شده است. ناوهای واقعی ظرفیتی

بیش از 5 هزار تن داشته و در حدود ده برابر به سلاح های قوی تری مجهز هستند

تانک ذوالفقار نیز که در حال حاضر در ایران تولید می شود، کپی "ت-72"

روسیه است که البته نمونه مدرنیزه شده آن نمی باشد. در کل ایران روش های

کپی برداری چینی ها از نمونه های خارجی را تکرار می کند و در این راه روش

ترکیب و تجزیه تجهیزات روسی-شوروی با فناوری های غربی را بکار می گیرد. فقط

بحث اینجاست که چین نسبت به ایران به مراتب از زمینه علمی و فناوری بالاتری

برخوردار است

البته توجه بسیاری به مسئله دورنمای برنامه هسته ای-موشکی ایران معطوف شده

است. اما مسئله آنست که تقریبا کلیه اطلاعات موجود درباره آن مخلوطی از

تحریکات رسانه های غربی و اسرائیل و "بلوف" ایرانی هاست.  درک حقیقت از

این معجون بسیار دشوار است. فقط باید این مسئله درک شود که هم رسانه های

غربی و اسرائیلی و هم خود ایران در یک سمت کار می کنند یعنی مبالغه در توان

واقعی ایران که به خودی خود چندان بزرگ نیست

مسئله کلیدی اینست: ایران از چه کمک های خارجی برخوردار است، مثلا از چین

و یا کره شمالی؟ چرا که توان این کشور برای تولید موشک ها با برد بیش از دو

هزار کلیومتر با کلاهک هسته ای به همین مسئله ارتباط دارد. از این رو که

حتی صحبت از توان تولید چنین موشک هایی با اتکا به نیروی داخلی نمی تواند

در میان باشد

این احتمال وجود دارد که ایران خط تولید موشک های "ار-17" شوروی سابق که

در غرب به "اسکاد" معروف هستند و مورد علاقه کشورهای آسیایی قرار گرفته اند

را برپا کرده است. موشک "شهاب-3" با برد 1,3-1,5 هزار کیلومتر نیز زاده

همین موشک هاست. به غیر از این بر کسی پوشیده نیست که ایران موشک های "دون

فن-11" (400 کیلومتر)، "دون فن-15" (900 کیلومتر) را از چین خریداری کرده

است. به نظر می رسد که ایران تلاش می کند که موشک های عملیاتی بر اساس

سیستم های پدافند موشکی "اس-75" و "اس-200" قدیمی شده شوروی سابق را نیز

طراحی کند

هرچند که آنها در هر صورت به هواپیماهای مدرن امروزی نخواهد رسید اما در

مورد اهداف زمینی مسئله کاملا فرق می کند. اطلاعاتی وجود دارد که بر مبنای

آنها ایران تولید موشک های "سجیل" با برد تا 2 هزار کیلومتری را در دست

دارد

ایران از موشک های غیر قابل هدایت بسیاری (زلزال، شاهین و غیره) برخوردار

است که برد پروازی آنها از 40 تا 150 کیلومتر هستند. دقت موشک های ایرانی،

حتی هدایت شونده ها نیز بسیار پایین است. اعلامیه های فرماندهان نیروهای

مسلح ایران در خصوص موفقیت های داخلی در امور تولید موشک های جدید برخی

اوقات جنبه تفریحی به خود می گیرد مانند تولید موشک هایی که در هیچ طیف

الکترومغناطیسی قابل رویت نیستند از جمله طیف های مرئی. ضمنا اسرائیل ها

نیز در این زمینه تا شایعات بی اساس پیش رفته اند. یکی از نمونه های بارز

آنها اعلامیه اخیر این کشور است که بر اساس آن، سوریه موشک های "اسکاد" را

به "حزب الله" داده که از نظر فنی اصلا امکان پذیر نیست

همانطور که در اوائل مقاله نیز به این مسئله پرداختیم، هم ایران و هم

اسرائیل در یک راستا سخن می گویند. یک حقیقت از بخش دیگر نیز گویای توانایی

های واقعی ایران است: این کشور که یکی از پیشگامان جهانی در زمینه استخراج

نفت است، با امکانات خویش نمی تواند حفاری کند و برای تولید بنزین و دیگر

فرآورده های نفتی پالایشگاه تاسیس نماید. حال اگر تصور کنیم که تولید موشک

های دور برد "اندکی" دشوارتر از حفاری و استخراج نفت است، همه چیز مشخص می

شود. پس دیگر لازم نیست از توان تولید کلاهک های هسته ای برای این موشک ها

صحبت کنیم. چرا که کلاهک باید به اندازه کافی سبک و کوچک باشد تا بتوان آن

را بر روی موشک قرار داد و در برابر فشار و گرم شدن در حین خروج از اتمسفر

مقاومت داشته باشد. به غیر از این موشک ها و کلاهک های آنها باید حداقل بیش

از یک یا دو مورد تولید شوند. به همین خاطر برای ایران در آینده نزدیک

مسئله تولید موشک های هسته ای حتی موشک های بالستیکی میانبرد غیر قابل

اجراست. البته اگر در این راه دوستان شرقی به جمهوری اسلامی کمکی نکنند

در کل مخلوط و قدیمی بودن تجهیزات نظامی که در اختیار نیروهای مسلح ایران

قرار دارد، بخش اعظم آنها را بی ارزش کرده و سطح آمادگی پایین نیروهای مسلح

نیز مشکل را دو چندان می سازد. تحریم های جدید علیه ایران فرصت هرگونه

بهینه سازی تجهیزات نظامی با کمک واردات را از جمهوری اسلامی سلب کرده

است

اما بخش قدرتمند نیروهای مسلح ایران را اصل خدمت زیر پرچم تشکل می دهد.

این اصل به ایران کمک می کند که در اسرع وقت نیروهای احتیاط و ذخیره را

بسیج کند. به غیر از این در صورت جنگ سنگین و درازمدت ارتش ایران از نظر

روانی تا اندازه زیادی پایدارتر از ارتشی است که بر نیروهای قراردادی

استوار باشد

ضمنا عامل اخیر فقط در صورت جنگ ایران با کلیه کشورهای همسایه عرب اهمیت

دارد و در صورت مناقشه نظامی با آمریکا و بعلاوه با اسرائیل چند حائز اهمیت

نیست. نه آمریکا و نه اسرائیل قصد ندارند که خاک ایران را تصرف کنند، آنها

فقط جهت انهدام برنامه موشکی-هسته ای ممکن است به زیرساخت های ذیربط ایران

حمله کنند

آمریکا قادر است این مسئله را با کمک حملات گسترده با موشک های بالدار از

زمین و هوا حل کند که برای آمریکایی ها یک روش امتحان شده و راحت است. این

در حالیست که اگر ایران سیستم های پدافند موشکی "اس-300" هم در اختیار

داشته باشد، برای آمریکا وجود آنها مشکل اساسی ایجاد نخواهد کرد بلکه فقط

نیاز به چندین "تام هاوک" خواهد بود تا این "اس-300" ها را خاموش کنند

مسئله جای دیگری است: آیا کلیه تاسیساتی که باید نابود شوند توسط قوای

جاسوسی شناسایی شده اند؟ کاملا احتمال می رود که بخشی از تاسیسات نظامی و

صنعتی ایران در زیر زمین ها از جمله در غارها و تونل های کوهستان ایجاد شده

باشند. تعیین و شناخت آنها و بعلاوه نابود کردن این تاسیسات بسختی امکان

پذیر است. ضمنا برای تخریب چنین اهدافی آمریکا به طور جدی مشغول تولید

"سوپر بمب" است که وزن آن بالغ بر 13 تن بوده و می تواند بتون و یا قشر کوه

به قطر بیش از 30 متر را نابود کند. بمب افکن های " В-2" و В-52"

می توانند چنین بمب هایی را حمل کنند

اما اسرائیل موشک های بالدار، "سوپر بمب"  و یا بمب افکن های استراتژیکی

در اختیار ندارد. فقط در حدود 400 فروند "اف-15" و "اف-16" مدل های مختلف و

خلبانان بسیار مجرب و آماده. در عین حال با توجه به در نظر گرفتن تعداد

زیاد اهداف و پراکندگی آنها در خاک ایران، وظیفه بسیار دشواری در برابر

آنها قرار خواهد داشت

اگر سیستم های پدافند موشکی "اس-300" در اختیار ایران قرار گیرد، اسرائیل

مجبور خواهد شد که عملا از تمام قوای نیروی هوایی خود استفاده  کند که عملا

بدون تلفات اینکار انجام نخواهد شد. چرا که حتی یک یا دو خلبان اسرائیلی

اسیر در ایران برای تل آویو فاجعه خواهد بود

باید این مسئله را نیز در نظر داشت که در صورت حمله به ایران؛ فرق نمی کند

از سوی آمریکا و یا اسرائیل؛ نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان به

اهدافی قابل دسترس برای ایران مبدل خواهند شد که برای انجام جنگ کلاسیک

علیه ارتش عظیم و منظم آمادگی ندارند. آمریکایی ها در این کشورها مشغول

انجام جنگ های ضد پارتیزانی هستند به همین خاطر این نیروهای برای جنگ با

ارتش های منظم نیاز به تانک های بیشمار دارند. در افغانستان اصلی تانکی

وجود ندارد. این نیروها از ابزار ضد تانک چندانی برخوردار نبوده و عملا

سیستم پدافند هوایی در اختیار ندارند. به همین خاطر در مرحله اول آمریکایی

ها ممکن است در جنگ با ایران متحمل تلفات سنگینی شوند

به همین خاطر اوباما نه خود تصمیم به جنگ با ایران می گیرد و نه به

اسرائیل این اجازه را خواهد داد. بعلاوه آنکه به نظر می رسد در دولت وی بر

خلاف دولت قبلی آمریکا، به خوبی عدم جدیت تهدید موشکی-هسته ای ایران را درک

می کنند که بعد از اتخاذ "پرس" جدیدی از تحریم های جدید نهایتا غیر قابل

اجرا در خواهند آمد